Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch

Mục lục

Tại nhiều nước trên thế giới hiện nay, xơ vữa động mạch là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và gây ra tử vong. Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch hết sức phức tạp nhưng thường là do sự chấn thương lớp nội mạch của động mạch thông qua các cơ chế khác nhau. Đó có thể là do căng thẳng về tinh thần, do mắc bệnh cao huyết áp hoặc do có những bất thường như lượng cholesterol cao, lượng đường trong máu cao, …

Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch

benh tim mach

Khi lớp niêm mạc của động mạch bắt đầu bị tổn thương sẽ tạo ra một số loại tế bào máu trắng gắn vào bức tường của động mạch. Ở đó chúng chuyển thành tế bào bọt và hấp thu cholesterol cùng những nguyên liệu béo khác. Các tế bào bọt hấp thụ chất béo ngày càng nhiều và tạo thành mảng được phủ một lớp xơ trong niêm mạc của thành động mạch, theo thời gian canxi cũng sẽ tích tụ trong các mảng bám. Mảng bám có thể rải rác khắp các động mạch cỡ trung bình và lớn, nhưng thường nó sẽ bắt đầu ở chi nhánh động mạch.

Khi xơ vữa động mạch phát triển, mảng bám dày lên tường của động mạch, làm giảm hoặc ngăn chặn dòng chảy của máu hoặc các mảng bám có thể tách ra, di chuyển trong mạch máu và hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu, cả hai trường hợp này đều khiến cho các mô không nhận được đầy đủ máu và oxy và gây ra những cơn đau tim hoặc đột quỵ.

Các yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch

Một số yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch được biết đến như là sử dụng thuốc lá, mức cholesterol trong máu cao, huyết áp cao, hoặc mắc các bệnh tiểu đường, béo phì. Những người ít vận động và chế độ ăn uống kém khoa học cũng là yếu tố gây xơ vữa động mạch. Ngoài ra đàn ông có nguy cơ mắc xơ vữa cao hơn so với phụ nữ, nhưng phụ nữ mắc động mạch vành lại có khả năng tử vong cao hơn. Yếu tố gia đình cũng làm tăng nguy cơ mắc xơ vữa động mạch của bạn.

Hút thuốc

Một trong những yếu tố nguy cơ có thể sửa đổi quan trọng nhất là hút thuốc lá. Nguy cơ mắc bệnh động mạch vành của người hút thuốc liên quan trực tiếp với lượng thuốc lá hút mỗi ngày. So với những người không hút thuốc, nguy cơ đau tim sẽ tăng gấp ba lần ở nam giới và gấp sáu lần ở những phụ nữ hút 20 điếu thuốc mỗi ngày.Những người đã bị xơ vữa động mạch, hút thuốc lá sẽ làm bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Sử dụng thuốc lá làm tăng mức độ carbon monoxide trong máu, có thể làm tăng nguy cơ tổn thương niêm mạc của bức tường của động mạch. Sử dụng thuốc lá gây ra động mạch đã hẹp do xơ vữa động mạch co lại, tiếp tục giảm lượng máu đến các mô. Ngoài ra, sử dụng thuốc lá làm tăng khuynh hướng của đông máu, do đó nó làm tăng nguy cơ bệnh động mạch ngoại biên, bệnh động mạch vành, đột quỵ, và tắc nghẽn một động mạch ghép được đặt trong phẫu thuật bắc cầu. Những người không hút thuốc lá nhưng lại thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc cũng có nguy cơ như người hút thuốc.

Nồng độ cholesterol

Một mức độ LDL cholesterol cao là yếu tố nguy cơ có thể ngăn chặn được từ chế độ ăn uống và điều trị. Một chế độ ăn có nhiều chất béo bão hòa gây ra nồng độ LDL cholesterol tăng ở những người nhạy cảm. Hạ thấp mức cholesterol LDL cao thông qua việc sử dụng các loại thuốc gọi là statin có thể làm giảm đáng kể nguy cơ đau tim, đột quỵ và tử vong (tuy nhiên statin và các loại thuốc tây y hạ mỡ máu thường gây độc cho gan, thận nếu sử dụng lâu dài).

Cao huyết áp

Không kiểm soát cao huyết áp tâm trương hoặc huyết áp tâm thu là một yếu tố nguy cơ gây đau tim và đột quỵ, được gây ra bởi xơ vữa động mạch.

Bệnh đái tháo đường

Những người mắc bệnh tiểu đường type 1 và hầu hết những người bị bệnh tiểu đường type 2 có xu hướng phát triển xơ vữa động mạch ở động mạch lớn. Những người này cũng có xu hướng phát triển xơ vữa động mạch ở độ tuổi sớm và nguy cơ phát triển xơ vữa động mạch là cao hơn 2 – 6 lần so với người không bị tiểu đường.

Béo phì

Béo phì, đặc biệt là ở vùng bụng làm tăng nguy cơ bệnh động mạch vành (xơ vữa động mạch của các động mạch cung cấp máu cho tim). Béo phì ở bụng làm tăng nguy cơ của các yếu tố nguy cơ khác của xơ vữa động mạch: cao huyết áp, tiểu đường type 2, và mức cholesterol cao.Giảm cân làm giảm nguy cơ của tất cả những rối loạn này.

Trả lời